Alzheimer Hastalığı
 
Dr. Alois Alzheimer ilk olarak 1906’da 51 yaşındaki ilk olgusunu sunup yayınlamasından sonra hastalığa Alzheimer (AH) adı verilmiştir. 1970’lerde tıbbın umutsuz ve karanlık bir alanı olarak görülen AH ile ilgili; bugün hastalığın kliniği, epidemiyolojisi, yapısal kimyası, genetik ve moleküler temel özellikleri ve tedavi olanakları hakkında zengin bir bilgi birikimi oluşmuştur.
 
AH bellek bozukluğunun temel patoloji olduğu sinsi başlangıçlı, yavaş seyirli, diğer kognitif işlevlerin bozulduğu bir demans sendromudur. AH incelenen tüm toplumlarda demansın en sık nedenidir. Yaş AH’nın gelişimi açısından en temel risk faktörüdür. Aile öyküsü yaştan sonra görülen en sık risk faktörüdür. Etkilenmiş 1. derece akrabaya sahip kişiler, AH geliştirme açısından yaşam boyu %40’lık bir kümülatif riske sahiptirler. Düşük eğitim düzeyi, depresyon, ve beyin hasarı muhtemel risk faktörleri arasında yer alır. Tanı kriterleri arasında birden fazla bilişsel alanı içeren bozukluk saptanması önemlidir.
 
AH bulgular
 

• Bellek kaybı (öğrenmede bozukluk, kısa dönem bellek kaybı, anlam bilgisinde yetersizlik)
• Dezoryantasyon (zaman ve mekan algısında bozulma)
• Afazi (kelime bulma, anlama, isimlendirme zorluğu)
• Apraksi (Beceriksizlik)
• Görsel/uzaysal yeteneklerin kaybı (Yön bulma ve yüz tanıma zorlukları)
• Uygulamada bozukluk (planlama, muhakeme bozuklukları)
• Soyut düşüncede bozulma
• Problem çözmede bozulma (disinhibisyon)
• Kişilik değişiklikleri (Pasif, ajite, ben-merkezci)
• Apati (Başlama güçlüğü, eforun sürdürülmesinde isteksizlik)
• Depresyon, anksiyete
• Delüzyonlar ve halüsinasyonlar
• Uyku bozuklukları

 
AH ilerleyici bir hastalıktır. Mini mental test (MMT) ve CDR (Clinical Dementia Rating Scale) benzeri nörokognitif testler ile ölçülebilir. Beyin görüntülemesi özellikle manyetik rezonans görüntüleme (MRG) şüpheli AH değerlendirmesinde endikedir.
 
AH’de sağaltımda kolinesteraz inhibitörleri (ChEI) ve memantin kullanılmaktadır. Tanı konulduktan sonra ilaca erken başlangıç önemlidir.
 
İlaç dışı sağaltımda erken evrede hastalık, hasta ve hasta yakınlarına anlaşılabilir şekilde anlatılır ve hastalığı ayrıntılı şekilde anlatan bilgilendirici yayınlara, dernek ve vakıflara yönlendirilir, sosyal ilişkileri sürdürmenin önemi aktarılır. Orta evrede hasta ve hasta yakınına, yanlış sokağa çıkmasının sakıncaları, ev aygıtlarının kullanım güçlükleri ve kazalardan korunma yolları anlatılır. Mali ve hukuksal işlerde vesayetin önemi aktarılır. Yalnız yaşamaması yönünde teşvik edilir ve alternatifler ele alınır. İleri evrede hasta yakınıyla hastalık yükü, suçluluk duyguları ve kayıp üzerine tartışılır. Evde profesyonel bakım ve bakımevi alternatifleri üzerinde önerilerde bulunulur. Yatak yaraları, beslenme problemleri, enfeksiyon konularında bilgi verilir. Hasta yakınları için hastalık hakkında bilgilendirici toplantılar sıkıntıyı ve terminal dönemi geciktirir. Hasta yakını destek gruplarının duygusal denge açısından büyük önemi vardır.
 
İ.B.B. Eşrefpaşa hastanesi ailesi olarak AH gibi kronik ilerleyici hastalıklarda uzman kadromuzla her daim hasta ve hasta yakınlarının yanında olmaya çalışmaktayız.